GENOMLINE

  İlayda Özen, Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü,  Haliç Üniversitesi   Hücre Ölümü Hücre biyologları, filozofların aksine hayatın anlamını araştırmaktan ziyade ölümün anlamını araştırmışlardır. Çok hücreli canlılarda hücre üremesiyle artan hücre sayısı hücrenin ölmesiyle dengelenmiştir [4]. Nekroz ve apoptoz olmak üzere iki çeşit hücre ölümü vardır. Nekroz rastlantısal, apoptoz ise genetik kontrollü ve programlıdır [5]. 1920 yılında ışık mikroskobu ve yeni boyama yöntemlerinin keşfedilmesiyle birlikte hücre ölümü hakkında bilgi edinilmeye başlanmış ve nekroz tanımı yapılmıştır [2]. Nekroz 1970’lere kadar olan sürede bilinen tek hücre ölümü olmuştur. Bu nedenle hücre ölümü, zararlı ve fizyolojik olmayan bir hadise gibi görülmüştür [1].   1.       Apoptoz Her bir hücre doğar, canlılığı boyunca ürer, farklılaşır ve ölür. Bu olayların hepsi bir denge halindedir. Doku homeostazı, yapım ve yıkım olaylarının bir düzen halinde oluşudur. Apoptoz ise hücrenin tüm yaşamı boyunca b

Yaklaşık 19 milyon yıl önce köpekbalıklarının başına korkunç bir şey geldi. Araştırmacılar, 4 Haziran Science'da yer alan habere göre, Pasifik Okyanusu'ndaki tortullardan toplanan fosiller, daha önce bilinmeyen ve dramatik bir köpekbalığı neslinin tükenmesi olayını ortaya koyuyor; bu sırada avcıların popülasyonları aniden yüzde 90'a kadar düşüyor. Ve bilim adamları, ölüme neyin neden olabileceğini bilmiyorlar.[ 1 ,] Yale Üniversitesi'nde paleobiyolog ve oşinograf olan Elizabeth Sibert, "Bu büyük bir gizem" diyor. "Köpekbalıkları 400 milyon yıldır varlar. Cehennemden geçtiler ve geri döndüler. Yine de bu olay onların yüzde 90'ını sildi.” Köpekbalıkları, 66 milyon yıl önce kuş olmayan tüm dinozorları öldüren asteroit saldırısının ardından yüzde 30 ila 40 oranında kayıp yaşadı (SN: 8/2/18). Ancak bundan sonra, köpekbalıkları yaklaşık 45 milyon yıllık barışçıl okyanus hakimiyetinin tadını çıkardılar ve Paleosen-Eosen Termal Maksimum gibi büyük iklim bozul

  RNA TİPLERİ mRNA (mesenger)= Proteinleri    kodlayan gruptur. DNA ’daki genetik bilginin proteine mesajı    çevirmesi için çekirdekten    sitoplazmaya     ribozom taşıyan moleküllerdir. DNA üzerindeki    üçlü nükleotit dizilimine    kod   adı verilir .  mRNA üzerindeki nükleotit dizilimine ise kodon adı verilir.Bu kodonlar aminoasitleri şifreler.     tRNA (transfer ) =  tRNA’nın kompleks bir yapısı vardır.  tRNA  mRNA      üzerinden    çevirilen    nükleotit    dizisine    antikodon    adı verilir. tRNA’nın    aminoasit    kolundan    bağlanan    aminoasitler    protein    oluşturmak    üzere    ribozomlara     transfer    edilir.     rRNA (ribozomal)= Kodlanmayan    RNA    moleküllerdir. Ribozomların    yapısını oluşturur.    Prokaryotlarda    30S    küçük alt birim ,50S büyük birim     vardır . Bu    birimler    protein sentezinde    birleşerek rRNA    tarafından ribozomu    oluştururlar.     snRNA (small nuclear)=    Protein sentezinde görev    almaz . mRNA’nın    splicing    tipi

 TELOMERAZ NEDİR ? Doğrusal kromozomların telomer muhafazası için telomeraz bazlı mekanizma çoğu ökaryotik hücre de korunmaktadır[ 1 , 2 ]. Telomerler, ökaryotik kromozomların uçlarını kaplayan protein/DNA kompleksleridir ve uzunluklarının korunması, genomik stabilite ve hücre canlılığı için gereklidir[ 3 ]. Telomer kısalması hücresel yaşlanma ile ilişkilidir ve kanser hücrelerinin çoğu, proliferatif ölümsüzlük kazanmak için telomerazın aktivasyonuna bağlıdır. Kök ve progenitör hücreler de düşük seviyelerde telomeraz eksprese etmektedir[ 4 ].  Telomer biyolojisinin öncüleri yarım asır önce ökaryotik kromozomların uçlarının çok önemli bir işlevi olduğunu ve telomer uzunluğunu korumak için özel bir mekanizma gerektiren bir son çoğaltma problemi olduğunu fark etmiş olsalarda, 1985' te Blackburn ve Greider tarafından [ 5 ] telomeraz enziminin moleküler karakterizasyonuna alan açan siliat Tetrahymena'dan elde edilen özütlerdeki telomeraz aktivitesi 1980'lerin sonlarında siliatla

 AŞILARA YENİ BİR YAKLAŞIM mRNA aşıları, bulaşıcı hastalıklara karşı koruma sağlamaktadır. Vucüdun tepkisini veya hücrelerin tepkisini tetiklemek için birçok aşı vücudumuzda zayıflatılmış veya inaktivite edilmiş virüs, bakteri vs yerleştirilir. mRNA aşıları ise böyle değil. Bunun yerine, hücrelerimiz için vücudumuzda bir metabolizma tepkisini tetikleyen bir proteini- hatta sadece bir protein parçasını- nasıl yapacaklarını öğretirler. Antikor üretmek için vücud tepki verir ve bunun sonucunda virüs vücudumuza girdiğinden buna karşı antikor üreterek koruma sağlar.   COVID-19 mRNA AŞILARI NASIL ÇALIŞIR ? COVID-19 mRNA aşıları, hücrelerimize "başak proteini" ile  zararsız bir parça yapması için talimatlar verir. Başak proteini, COVID-19'a neden olan virüsün yüzeyinde bulunmaktadır. İlk olarak COVID-19 mRNA aşıları üst kol kasına verilir. Talimatlar (mRNA) bağışıklık hücrelerinin içine girdikten sonra, hücreler bunları protein parçasını yapmak için kullanır. Protein parçası yap

APOPTOZ NEDİR ? Apoptoz çok hücreli organizmalarda meydana gelen programlanmış bir hücre ölümüdür.[ 1 ] Biyokimyasal olaylar karakteristik hücre değişikliklerine ve ölüme yol açmaktadır.Bu değişiklikler arasında kabarcıklanma, hücre küçülmesi, nükleer parçalanma kromatin yoğunlaşması ve DNA parçalanması mRNA bozulması bulunmaktadır. Ortalama yetişkin bir insan 50 ile 70 milyar bireyi kaybetmekteyiz.8-14 yaş arası ortlama bireyler için günde yaklaşık 20-30 milyar hücre ölmektedir.[ 2 ] Akut hücresel hasardan kaynaklanan ir travmatik hücre ölümü biçimi olan nekrozun aksine, apoptoz bir organizmanın yaşam döngüsü boyunca avantajlar sağlamaktadır. Oldukça düzenlenmiş ve kontrollü bir süreçtir. Mesela, gelişmekte olan bir insan embriyosunda parmakların ve ayak parmaklarının ayrılması, parmaklar arasındaki hücrelerin apoptoza uğraması nedeniyle oluşmaktadır. Nekroz  farklı olarak, apoptoz adlandırılan hücre fragmanlarını üremektedir.[ 3 ] Apoptoz başladıktan sonra duramayacağından, oldukça d